Podział majątku i dziedziczenie w konkubinacie

Mieszkam z moim partnerem od jakiegoś czasu, ale nie jesteśmy małżeństwem. Teraz chcemy się rozejść. Czy mam te same prawa, co małżeństwa w wypadku rozwodu?

Konkubenci nie są traktowani w ten sam sposób przez prawo, co małżeństwa, niezależnie od okresu współzamieszkiwania. Prawo oferuje bardzo niski poziom ochrony rozchodzącym się nieformalnym związkom oraz nie mają one automatycznie możliwości, by dochodzić roszczeń względem drugiej osoby. Zamiast tego, w celu uzgodnienia sporów o własność, konkubenci muszą polegać na formalnej umowie pomiędzy partnerami (cohabitation agreement). Zwykle obie strony pozostają właścicielami swoich nieruchomości lub udokumentowanych udziałów we współwłasnej nieruchomości.

Zerwanie zaręczyn jest wyjątkiem od tej zasady; nieruchomość, z której jedna lub obie osoby miały korzyści podczas trwania zaręczyn podpada pod te same zasady, co te, które determinują prawa mężów i żon w odpowiadających sytuacjach.

Czy obejmują mnie jakiekolwiek prawa, jeśli chodzi o nasz dom rodzinny?

Nie istnieją żadne automatyczne prawa do domu rodzinnego, wynikające z racji konkubinatu. Sytuacja konkubentów zmienia się na podstawie tego, kto jest właścicielem nieruchomości: jedno z nich, czy oboje. Wielu współwłaścicieli nie jest świadomych, że mogą posiadać nieruchomość na więcej niż jeden sposób, oraz że ten sposób może wpłynąć na ich prawo do dziedziczenia ustawowego w przypadku śmierci jednego z partnerów.

W Anglii istnieją dwie formy współwłasności pomiędzy jego współwłaścicielami:

• Joint tenants (współwłaściciele połączenie ustawową wspólnością majątkową), w częściach równych 50/50
• Tenants in common (współwłaściciele według określonego udziału procentowego), w częściach równych lub nierównych ustalonych indywidualnie pomiędzy właścicielami. 

Joint tenants oznacza, że nieruchomość należy niepodzielnie do wszystkich współwłaścicieli. Każdy joint tenant ma niepodzielny udział w nieruchomości i współwłaściciele mają takie samo prawo do całości nieruchomości, niezależnie od ich wkładu finansowego. W przypadku śmierci jednego z współwłaścicieli, jego udział w nieruchomości przechodzi na drugiego właściciela automatycznie, zgodnie z prawem dziedziczenia (survivorship). Niezależnie od tego, czy któryś ze współwłaścicieli spisał testament, jego udział w majątku przejdzie na jego partnera w momencie jego śmierci (i odwrotnie).

Jeżeli nieruchomość jest wspólną własnością (tenants in common), oznacza to, że każdy właściciel ma swój odrębny udział w nieruchomości, które zwykle zostają określone w momencie zakupu. W sytuacji spornej, wkład finansowy każdej ze stron determinuje ich wydatki i zyski związane z posiadłością. Tenants in common mogą zadecydować, aby pozostawić ich udziały w testamencie dla wybranych przez nich beneficjentów. Jeśli testament nie został spisany, w przypadku śmierci udziały w nieruchomości zostano przekazane zgodnie z prawami spadkowymi (intestacy laws).

Nie jestem pewien, czy nieruchomość należy do nas jako joint tenants, czy jako tenants in common. Jak mogę to sprawdzić?

Informacje dostępne są w księdze wieczystej (land registry). Możesz również skontaktować się z prawnikiem. Informacje na bardziej szczegółowe tematy można znaleźć odwiedzając stronę www.prawniklondyn.com lub kontaktując się z nasza kancelarią.

Posiadamy nieruchomość jako joint tenants. Czy mogę to zmienić?

Jest to możliwe przez tzw. zerwanie joint tenancy (z ang severance of joint tenancy). Zmianę tego typu może wprowadzić jeden z współwłaścicieli bez zgody drugiego lub przy zgodzie stron.

W sytuacji rozpadu związku joint tenants powinni zawsze wziąć pod uwagę możliwość ‘zerwania’ joint tenancy, szczególnie jeśli nie życzą sobie, by drugi właściciel automatycznie odziedziczył ich udział po śmierci.

Istnieją różne powody, dla których współwłaściciele chcieliby zmienić formę własności nieruchomości, chociażby:

- większy wkład w zakup nieruchomości

- pozostawić nieruchomość w testamencie innym beneficjentom, jak np. dzieciom z poprzednich związków

Mój partner jest właścicielem domu, ale ja współfinansowałam/łem zakup i utrzymanie. Czy należy mi się udział w nieruchomości?

Konkubinatom nie jest automatycznie przyznawany udział do nieruchomości, jeśli tylko jeden z partnerów jest właścicielem. Osoba niebędąca właścicielem będzie musiała wykazać, że miała udział w nieruchomości tzn. jakiego stopnia był jej wkład finansowy.

W przypadkach roszczeń, aby odnieść sukces, wnioskodawca musiałby wykazać na podstawie dowodów, że:

a) wniósł bezpośredni wkład finansowy na rzecz nieruchomości

b) zostało uzgodnione, iż będzie miał wkład w nieruchomości i jasno respektował to założenie (cohabitation agreement, deed of trust)

c) drugi współwłaściciel zapewnił, że wnioskodawca będzie miał prawo do udziału w nieruchomości.

Jest to złożony obszar prawa, który wymaga specjalistycznej porady prawnej.

Jeśli w grę wchodzą dzieci, sąd ma oddzielne uprawnienia do przyznania partnerowi, który nie jest właścicielem, praw do zamieszkania, tak aby potrzeby mieszkalne były zaspokojone w okresie dorastania dziecka.

Jak mogę zabezpieczyć moją pozycję jako współwłaściciela?

Poprzez następujące umowy:

(Cohabitation agreement ) – zawiera ustalenia finansowe pomiędzy partnerami, którzy decydują się zamieszkać razem. Determinuje jak wydatki na wspólne życie będą wydawane oraz jak nabyty majątek lub długi będą dzielone podczas wspólnego życia partnerów. Tego typu umowa zabezpiecza interesy obu partnerów w przypadku, gdy związek rozpadnie się, jak i sposobu, w jaki będą wspierać ich dzieci, jeśli się rozejdą.

(Declaration of Trust) – określa, w jaki sposób współwłaściciele pragną posiadać własność, w jakich udziałach i na jakich warunkach. Deklaracja może również określać co się stanie po rozpadzie związku.

Jest to jeden z najważniejszych dokumentów przy zakupie nieruchomości, który może być podpisany zarówno przed zakupem, jak i po.  Deklaracja jest ważna minimum 10 lat.

Will (Testament) – o ile nie zostanie to wyraźnie ustalone w testamencie, konkubent nie ma automatycznego prawa do odziedziczenia ani do roszczenia majątku zmarłego partnera. Ważnym jest, aby spisać testament tak, aby Twoja własność została odziedziczona przez twojego partnera. Spisanie testamentu jest szczególnie ważne, jeśli masz dzieci lub rodzinę, która polega na Tobie finansowo, jako że testament jest jedynym sposobem na przekazanie Twojego majątku osobom, na których Ci zależy.