Niniejszy przewodnik podaje rodzaje postanowień, które sąd może wydać i przedstawia zarys procesu składania wniosku o ich wydanie do sądu. Wyszczególnia także to, co się stanie po wystosowaniu wniosku. 

Postanowienia sądowe w sprawie dziecka (z ang. - Child arrangements orders (CAO)) regulują to, z kim dziecko będzie mieszkać, spędzać czas czy utrzymywać innego rodzaju kontakty. Przykładowo, jeśli rodzice dziecka się rozeszli i każde z nich chce, aby dziecko zamieszkało z nim i nie mogą dojść do porozumienia, konieczne będzie złożenie wniosku do sądu o wydanie postanowienia w sprawie dziecka regulującego jego miejsce zamieszkania.

Jeśli rodzice uzgodnili, z którym z nich dziecko będzie mieszkało, ale nie są w stanie uzgodnić ile czasu będzie spędzało z rodzicem, z którym nie mieszka, konieczne będzie złożenie wniosku do sądu o wydanie postanowienia w sprawie dziecka regulującego kwestię kontaktów. 

Postanowienie sądowe w sprawie dziecka regulujące kwestię kontaktów nakazuje osobie, z którą dziecko mieszka, pozwalać dziecku na odwiedzanie lub nocowanie u osoby wymienionej w postanowieniu lub utrzymywać kontakty z tą osobą w inny sposób. Postanowienie będzie określało, kiedy dziecko będzie miało spędzać czas lub mieć kontakt w inny sposób z osobą wskazaną w postanowieniu.

Sąd może uregulować miejsce zamieszkania dziecka wydając którekolwiek z poniższych postanowień w sprawie dziecka: 

• Wyznaczając jedną osobę, z którą dziecko ma mieszkać.

• Wyznaczając dwie osoby mieszkające ze sobą, jako osoby, z którymi dziecko ma mieszkać. Tego rodzaju postanowienia sądowe w sprawie dziecka wydawane są na ogół na korzyść rodzica dziecka i rodzica przybranego. 

• Wyznaczając dwie osoby, które nie mieszkają ze sobą, jako osoby, z którymi dziecko ma mieszkać. Postanowienie sądowe w sprawie dziecka poda szczegóły odnośnie do tego, kiedy dziecko ma mieszkać w danym miejscu (z daną osobą). Takie rozwiązanie umożliwia dziecku mieszkanie z obojgiem rodziców w ich domach po ich rozejściu się. Czas, jaki dziecko ma spędzać w poszczególnych domach nie musi być równy.

Osoba wyznaczona przez sąd w postanowieniu w sprawie dziecka jako ta, z którą dziecko ma mieszkać, może pojechać z dzieckiem za granicę na okres do jednego miesiąca bez konieczności uzyskania na to zgody drugiego rodzica czy zezwolenia sądu.

Rodzic, który nie jest wyznaczony w postanowieniu w sprawie dziecka jako osoba, z którą dziecko ma mieszkać, nie ma takiego prawa. Niemniej jednak, w przypadku niemożności uzyskania zgody drugiego rodzica, może wnioskować do sądu o wydanie postanowienia w kwestii szczególnej (z ang. specific issue order), aby wyjechać z dzieckiem za granicę. 

Jeśli osoba, z którą dziecko mieszka na podstawie postanowienia sądowego, będzie chciała zabrać dziecko za granicę na okres dłuższy niż jeden miesiąc, będzie musiała wnioskować o wydanie postanowienia w kwestii szczególnej w ten sam sposób.

Jeśli nie będzie można dojść do porozumienia ze swoim byłym partnerem/swoją byłą partnerką odnośnie do tego, kiedy dziecko powinno spędzać czas czy mieć inną formę kontaktu czy też odnośnie do poziomu czy częstotliwości kontaktów, bądź w sytuacji, gdy rodzic, z którym dziecko mieszka (tj. na rzecz którego wydano postanowienie w sprawie zamieszkania dziecka) uniemożliwia odbycie się kontaktów bez uzasadnionego powodu, konieczne będzie złożenie do sądu wniosku o wydanie postanowienia w sprawie dziecka regulującego te ustalenia. 

Sąd może zasądzić którykolwiek z poniższych rodzajów kontaktu w ramach postanowienia sądowego w sprawie dziecka:

• Kontakt bezpośredni i pośredni. Kontakt bezpośredni oznacza, że dziecko będzie miało kontakt z osobą wskazaną w postanowieniu poprzez przebywanie u niej bądź jej odwiedzanie. Kontakt bezpośredni to kontakt utrzymywany listownie, e-mailem, przy użyciu techniki VOIP (na przykład Skype), komunikatora internetowego czy telefonicznie. Kontakt pośredni jest ustalany przez sąd w przypadku, gdy kontakt bezpośredni dziecka z daną osobą nie jest stosowny (na przykład ze względu na potencjalne ryzyko dla dobra dziecka, którym nie da się zarządzać w innym sposób).

• Kontakt z nocowaniem i odwiedzaniem. Ustalenia w zakresie kontaktu bezpośredniego mogą stanowić, że dziecko będzie odwiedzało osobę wskazaną w postanowieniu w sprawie dziecka na kilka godzin lub zostawało u niej na noc. Kontakt z odwiedzaniem jest zazwyczaj ustalany w przypadku niemowlaka lub małego dziecka. W tego typu przypadkach sąd może ustalić krótsze, ale częstsze kontakty. Jeśli wniosek o ustalenie kontaktów dotyczy starszego dziecka, które jest w stanie lepiej się o siebie zatroszczyć, często ustanawia się kontakty z nocowaniem. Kontakty mogą również ulegać stopniowym zmianom. Jeśli dziecko nie miało kontaktów z rodzicem, z którym nie mieszka na co dzień, pierwszym etapem może być kontakt pośredni w formie listów czy e-maili, mający na celu ponowne zaznajomienie dziecka z tym rodzicem. Następnie może on przeistoczyć się w kontakt w formie kilkugodzinnych odwiedzin, aby wraz z upływem czasu stopniowo się przedłużać, ostatecznie prowadząc do kontaktu z nocowaniem.

• Kontakt nadzorowany i kontakt bez nadzoru. Jeśli sąd uzna, że dziecku zagraża niebezpieczeństwo w przypadku bezpośredniego bądź pośredniego kontaktu, może nakazać, by kontakt był nadzorowany/monitorowany przez osoby trzecie. Przykładowo, w przypadku ustalenia kontaktów bezpośrednich, sąd może nakazać, by kontakty z osobą wskazaną w postanowieniu w sprawie dziecka odbywały się w ośrodku kontaktowym, gdzie personel placówki będzie dostępny w celu nadzorowania, wspierania, czy monitorowania w razie potrzeby kontaktu, aby zapewnić bezpieczeństwo dziecka i działać w jego interesie. W przypadku braku zastrzeżeń co do bezpieczeństwa czy dobra dziecka, kontakty będą się odbywać bez nadzoru.

Postanowienia sądowe w sprawie dziecka regulujące to, z kim dziecko ma spędzać czas czy mieć inną formę kontaktu i/lub terminy, w których dziecko ma spędzać czas lub mieć inny rodzaj kontaktu z daną osobą, obowiązują do momentu ukończenia przez dziecko 16 roku życia, a w wyjątkowych sytuacjach do ukończenia przez dziecko 18 lat. Sąd może również wyznaczyć okres obowiązywania postanowienia. Postanowienia sądowe w sprawie dziecka regulujące to, z kim dziecko ma mieszkać i/lub kiedy dziecko ma mieszkać z daną osobą, obowiązują do momentu ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Postanowienie w sprawie dziecka automatycznie traci ważność, jeśli rodzice dziecka będą mieszkać razem nieprzerwanie przez okres dłuższy niż sześć miesięcy po wydaniu takiego postanowienia.